"Ο Πλούτος"

Παιδαγωγική Ανθρωπολογία - Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου.

Ο πλούτος κατα τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο, είναι "απάτη" και "φαντασία" και μέριμνα "που δημιουργεί ένταση και σκοτισμό" και οδηγεί στην "τρυφή", που μας κάνει μαλθακούς. Ο πλούτος είναι " άπιστος" και "αγνώμων δραπέτης" αφου συχνά αφήνει γυμνούς εκείνους που φροντίζουν με επιμέλεια για αυτόν, και αλλάζει κυρίους. Είναι "φονιάς" αδίστακτος, "προδότης", "τύραννος που προστάζει με σκληρότητα", " εχθρός αδιάλλακτος", "πέλαγος που το δέρνουν αναρίθμητοι άνεμοι". " Ο πλούσιος είναι φτωχός" αφού " όσο αυξάνει ο πλούτος του, τόσο φτωχότερος πνευματικά γίνεται". " Στην παρούσα ζωή και η φτώχεια και ο πλούτος είναι προσωπίδες (μάσκες μόνο)". Κατα τον ιερό Συγγραφέα "πλούτος αληθινός δεν είναι το να πλουτίζεις, αλλα το να μην θέλεις να πλουτίσεις". Ο πλούσιος στην πραγματικότητα δεν είναι ποτε πλούσιος, αφου συνεχώς " έχει ανάγκη απο κτήματα και χρήματα". Πλούσιος λοιπόν δεν είναι εκείνος που κατέχει πολλά, αλλα εκείνος που δεν εχει ανάγκη απο πολλά. Αυτός ειναι "όντως φιλόσοφος". " Τούτο μάλιστα πλούτος, το μη δείσθαι ( το να μην έχεις ανάγκη ) πλούτου". " Έκβαλε την επιθυμία του πλούτου και επλούτησας"

Αληθινός πλούτος είναι ο φόβος του Θεού και η ευσέβεια, τα ανέκφραστα και απόρρητα, τα μελλοντικά αγαθά. " Βούλει πλουτείν; Έχε φίλον τον Θεόν, και θα είσαι απο όλους ο πλουσιότερος" . Πλούτος αληθινός ειναι εκείνος που υπηρετεί τη φτώχεια. Εκείνος που πλουτίζει συνάζοντας αγαθά " σπέρνει τη γη", ενω εκείνος που μοιράζει τα αγαθά του " καλλιεργεί τον ουρανό". Όποιος " σκορπίζει γεναιόδωρα για τις ανάγκες των φτωχών, θα θερίσει στην Βασιλεία του Θεού." " Πλούσιος δεν είναι εκείνος που έχει πολλά, αλλά εκείνος που δίνει πολλά".

Ο πλούτος γίνεται πηγή πολλών κακών: στεναχώριες, αδιάκοπες φροντίδες, περισπασμοί, αγρυπνία, επιβουλές. " Κανείς δεν φθονείται, δεν κατηγορείται και δεν μισείται τοσο πολύ όσο ο πλούσιος" " Πολλά πλούσια σπίτια τα κατέστρεψε ο θυμός του λαού και η απειλή των αρχόντων " " Η ζωή του πλούσιου είναι γεμάτη απο αηδία και πολλή πικρία,.. απο κινδύνους, αίματα, φόνους, φόβους και τρόμους" Ο πλούτος οχι μόνο δεν κάνει τον άνθρωπο ενάρετο αλλα και φυτεύει στην ψυχή του πάθη όπως " η άμετρη ακολασία, η άδικη οργή, η έπαρση και αλαζονεία, η μωρία" " η κενοδοξία, η σκληρότητα" " η αδικία". Όποιος βλέπει τις λαμπρές οικοδομές των πλουσίων διερωτάται " με πόσα δάκρυα χτίστηκαν, πόσα ορφανά έμειναν γυμνά, πόσες χήρες αδικήθηκαν, πόσοι στερήθηκαν τον μισθό τους"

Ο πλούτος δεν ευνοεί την ευλάβεια, ουτε την τίμια εργασία, ουτε την αρετή, και αποτελεί το μεγαλύτερο εμπόδιο για την Βασιλεία των Ουρανών. Ο ίδιος ο Κύριος βεβαίωσε οτι ειναι πολυ δύσκολο να μπούν οι πλούσιοι στην Βασιλεία του Θεού.
Τίποτε δεν ειναι πιο αβέβαιο απο τον πλούτο, αφου συγκεντρώνεται σε ανθρώπινα θησαυροφυλάκια, τα οποία πολλοί ζηλεύουν και δολιεύονται. Αντίθετα τα αγαθά που σκορπίζονται με ελεημοσύνες, τοποθετούνται στα χέρια του Θεού, και επομένως δεν διατρέχουν κανένα κίνδυνο. Ο πλούτος ειναι φθαρτός και βραχύβιος, αφου πεθαίνει μαζί με τον άνθρωπο, πολλές μάλιστα φορές και πριν απο τον άνθρωπο. Και το χειρότερο: κάποτε συμπαρασύρει στην καταστροφή και τον ιδιοκτήτη του. Είναι επικίνδυνος εχθρός που βρίσκεται μέσα στο σπίτι σου.

Άν απομακρύνουμε τα μάτια μας απο τα εξωτερικά φαινόμενα και διεισδύσουμε στην ψυχή των πλουσίων θα ιδούμε οτι αυτή είναι δεμένη με δεσμά χειρότερα και σκληρότερα απο σιδερένιες αλυσίδες. Όσο περισσότερα φορέματα και κοσμήματα φορούν, τόσο περισσότερο ειναι δέσμιοι, τους καταναγκάζουν οι πολλές υποχρεώσεις και οι άπειρες ανάγκες τους.
Ο πλούτος αυτός καθ΄εαυτόν, δεν ειναι ούτε καλός ούτε κακός. "

Μπορεί να γίνει όργανο αρετής" Υπάρχουν ενάρετοι πλούσιοι που κάνουν καλή χρήση του πλούτου. Αντίθετα η κακή χρήση, κάνει τον πλούτο κακό. " Ου κακόν ο πλούτος, αλλα κακόν η πλεονεξία, κακόν η φιλαργυρία" " Όταν ιδείς κάποιον να πλουτίζει με αδικίες και να ευημερεί, στέναξε, δάκρυσε. Γιατί ο πλούτος αυτός θα αυξήσει την τιμωρία του." " Είναι δυνατόν να σωθεί ο πλούσιος; Βεβαιότατα. Ο Ιώβ ηταν πλούσιος, ο Αβραάμ ήταν πλούσιος. Είδες τα πλούτη του; Δες όμως και την φιλοξενία του..." Ο Θεός δεν απαγόρευσε τον πλούτο αλλα την υποδούλωση στο χρήμα. Ο πλούσιος μπορεί να σωθεί αν απομακρύνει απο την ψυχή του την επιθυμία της πλεονεξίας, αν δεν υπερβαίνει όσα είναι απαραίτητα και αν διαθέτει τα αγαθά του για εκείνους που έχουν ανάγκη.